Kazakistan ve Kırgızistan Ukrayna Rusya Savaşına nasıl bakıyor?
Kazakistan ve Kırgızistan’da 24 Şubat 2022’de başlayan Ukrayna-Rusya Savaşı hakkında kamuoyu yoklaması gerçekleşti ve savaşın Türkistan’da nasıl algılandığına dair ciddi çıktıları olan bir toplumsal araştırma yayımlandı.
Her iki ülkede de halkın çoğunluğu savaşın ülkeler, üzerinde olumsuz bir etki yarattığını ifade etti. Putin Rusyası’nın Ukrayna’da başlattığı işgal girişimi ve savaş hakkında Kazakistan ve Kırgızistan halkının görüşleri ise dikkatlerden kaçmadı. Kazakistan’da Rusya’yı suçlu bulanların oranı yüzde 28 iken Kırgızistan’da bu oran sadece yüzde 14’te kaldı.
KAZAKİSTAN VE KIRGIZİSTAN RUSYA’DAN BAĞIMSIZ HAREKET EDEMİYOR
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı geniş çaplı işgal girişimi, Türk Cumhuriyetlerini derinden etkiledi. Türk cumhuriyetleri, bağımsızlıklarının otuz birinci yıldönümünü geride bırakmasına rağmen Rusya Federasyonu ile ekonomik, askeri ve diplomatik ilişkilerde bağımsız bir şekilde hareket edemiyor. Özellikle, Kazakistan ve Kırgızistan gibi ülkelerin ileride tekrar işgal altına alınması endişesi kamuoyunda geniş bir şekilde dillendiriliyor. Bu korku en çok, bölgenin Rusya ile tek kara sınırını paylaşan Kazakistan’da yaşanıyor. Cumhurbaşkanı Kasım Jomart Tokayev, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı işgal girişiminin uluslararası hukukun ihlali olarak nitelendirdi. Aynı zamanda Kazakistan İçişleri çalışanlarının savaşı destekleyen “Z” sembolünü gösteren sürücülerine yasak getirmesi durumu daha da alevlendirdi. Öte yandan, Sadır Caparov yönetimindeki Kırgızistan’ın, mevcut savaşla ilgili kararsızlığını sürdürmesi dikkat çekti. Bireysel protesto ve mitinglerin dışında herhangi bir uluslararası çıkışa sahip olamadı. Bu bağlamda, Central Asia Barometer 6 Eylül 2022’de her iki ülkede Ukrayna-Rusya Savaşı hakkında bir anket yayımladı.
UKRAYNA RUSYA SAVAŞI, ORTA ASYA TÜRK CUMHURİYETLERİNİ OLUMSUZ ETKİLEDİ
Central Asia Barometer, Kazakistan ve Kırgızistan için Ukrayna Rusya savaşını ele alan anket sonuçlarını yayımladı. İki ülkenin mevcut savaşa nasıl tepki verdiğine ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri haberleri nereden aldığına ilişkin bir araştırma yapıldı. Bişkek merkezli araştırma ekibi, Haziran ayında Kazakistan ve Kırgızistan’da telefonla anket yaparak her ülkede bin 500’den fazla kişiyi örnekledi. (Anket diğer üç ülkeyi içeriyordu, ancak sorular doğrudan savaşa daha az odaklanmıştı.) Ankete göre, Kırgızistan’da yüzde 41’i “çok dikkat ettiklerini” söylerken, yüzde 34’ü de savaşa “biraz dikkat” verdikleri orta koyuldu. Kazakistan’da ise rakamlar benzerdi, yüzde 32 ve yüzde 39 idi.
Kazakistan’da 19-29 yaşları arasındakilerin yüzde 76’sı interneti uluslararası haberlerin en önemli kaynağı olarak görüyorken Kırgızistan’da bu oran yüzde 82 olduğu belirtildi. Her ikisinde de çoğunluk, savaşın ülkeleri üzerinde “olumsuz bir etkisi” olduğu ileri sürüldü.
RUSYA’YI SAVAŞIN SORUMLUSU OLARAK GÖRENLERİN ORANI KAZAKİSTAN’DA YÜZDE 28, KIRGIZİSTAN’DA YÜZDE 14!
Kazakistan’da Rusya’yı savaşın sebebi olarak görenlerin oranı yüzde 28 iken Kırgızistan’da bu oran yüzde 14’te kaldı.
KAZAK VE KIRGIZ YAŞLI SINIFLAR SAVAŞLA İLGİLİ RUS YANLISI TELEVİZYONLARDAN İZLİYOR
Kazak ve Kırgız yaşlı insanların Ukrayna Rusya savaşına ilişkin tüm haberleri Rus yanlısı televizyon kanallarından takip ediliyor. Ankete göre, internet savaş yanlısı propagandayı da içeren ve özellikle Kırgızistan’da daha yaşlı nesillerin Rus televizyonunu izleme olasılığı genç insanlardan çok daha fazla olduğu bildirildi. Savaşın suçlusu olarak Kırgızistan’da yanıt verenlerin yüzde 49’u Ukrayna’yı ve ABD’yi suçladığını açıklarken, yüzde 14’ü Rusya’yı suçladığı belirtildi. Kırgızistan Rusya’nın kazanacağına inananlar arasında en yüksek payı gördüğü dikkat çekti.
